21 juni 2013 (Veenendaal-Oost, met name)

Dit gedicht gaat over de straatnamen in Veenendaal-Oost. De straten zijn er genoemd naar de oorlogsslachtoffers die op het monument aan de Kerkewijk staan. Daar zitten tragische verhalen aan vast, zoals dat van Jelis Budding. De Duitsers zochten een Budding, maar wisten niet welke. De SD kwam aan de deur en Jelis en zijn vrouw reageerden gespannen. Ze aten net hutspot met clandestien vlees. De Duitsers reageerden op die spanning. Er werd geschopt en geslagen en ook geschoten. Jelis overleed, zogenaamd op de vlucht.
Een ander tragisch verhaal is dat van Willem Koene. Nederland was al officieel bevrijd, maar in Veenendaal zat een groep SS’ers die niet van plan was zich over te geven. De Veenendalers moesten binnen blijven en de SS’ers patrouilleerden over straat. Willem was lid van de Binnenlandse Strijdkrachten en het kwam in Veenendaal tot een vuurgevecht tussen BS’ers en SS’ers. Willem overleed op 7 mei 1945 (dus ná de bevrijding) tijdens zo’n vuurgevecht op de Buurtlaan!

Veenendaal-Oost, met name

De wijzen wonen in ’t oosten,
in Buurtstede, Veenendaal.
De straatnamen vertellen er
een tragisch, waar gebeurd verhaal.

Zij stierven ergens in een oorlog.
Hun namen staan gegrift in steen
bij het station Veenendaal-centrum.
Elke vierde mei gaan we daarheen.

Ik wil vandaag wat namen noemen:
een eerbewijs, al is het klein,
aan heel gewone Veenendalers,
die naamgevers van straten zijn.

De invalsweg heet naar Van Essen.
De Duitsers wilden zich ontdoen
van de Van Essens, immers: joden.
Zes stuks dus – van de zes miljoen.

Anne Bosma, negentien jaar pas
was opgeroepen als soldaat.
In Moergestel, mei 1940,
sneuvelde hij, midden op straat.

Jelis Budding van de Buurtlaan:
zijn vlees was clandestien geslacht.
De Duitsers zochten ene Budding;
Jelis reageerde wat verdacht.

Er werd geschopt en ook geslagen.
De SD ging flink tekeer.
De Duitsers zeiden dat hij vluchtte.
En schoten Jelis domweg neer.

Jacob Engelaan, verzetsman!
Er werd een huiszoeking gedaan.
Verkeerde plaats, verkeerde tijd:
daar kwam toevallig Jacob aan.

In Apeldoorn werd hij gemarteld,
nadat hij was gearresteerd.
Bij de Willem III kazerne
is hij daarna gefusilleerd.

Willem Koene was BS’er.
De omgeving hier was al bevrijd,
maar er patrouilleerden nog SS’ers.
Zij voerden hier hun laatste strijd.

Tussen BS’ers en SS’ers
kwam het tot een vuurgevecht.
Willems dood kwam op de Buurtlaan.
Op 7 mei nog ‘omgelegd’.

De vrijheid is voor ons heel logisch,
zodat we er niet stil bij staan
dat er voor die vrijheid is gestorven
Denk daar bij zo’n straatnaam aan!

Stadsdichter3

 

Naar de Rijnpost stuurde ik mijn Word-versie, waarin jammer genoeg nog een foutje stond (Willem II kazerne i.p.v. Willem III kazerne)

rijnpostoost1